Als er al superfoods bestaan, dan hoort bouillon daar zeker ook bij. Ik bedoel dan geen bouillonblokjes van Knor en Maggi zoals je hier al kon lezen. Als je de echte kwaliteit wilt hebben, moet je het zelf maken. Onderaan dit artikel vind je een link naar het recept. In dit artikel noem ik enkele voordelen van het eten van bouillon. Je zal zien dat het niet voor niets is dat zelfgemaakte bouillon een belangrijk onderdeel is van het Auto-Immuun-Paleo Programma.
Paleo: eet van kop tot staart
Als je kijkt naar jager-verzamelaars en naar onze voorouders is het eigenlijk vreemd dat wij Westerse mensen alleen maar het spierweefsel van dieren eten. Onze voorouders aten het hele dier, en zelfs uit de botten werd nog het merg geschraapt. Botten worden gerekend tot het orgaanvlees, en net als andere organen, zoals lever, nieren of hart, zitten botten ook vol met belangrijke nutriënten.
Wat is eigenlijk bouillon?!?
Als je deze vraag aan kinderen stelt zullen ze al gauw antwoorden dat dit een blokje is uit een glimmend papiertje. Feitelijk is bouillon een warme drank die wordt verkregen door botten van beesten zoals runderen, lams, gevogelte of vis lange tijd te laten sudderen. Veel van de nutriënten en vette bestanddelen komen door dit proces naar buiten en blijven achter in het water. Hierdoor heeft echte bouillon een ongeëvenaarde smaak. Afhankelijk van wat je er nog meer bij doet, blijft het een bouillon of wordt het een soep. Sinds de opkomst van de bouillonblokjes is het zelf maken van bouillon uit de mode geraakt, waarmee we eigenlijk een belangrijke bron van nutriënten zijn verloren.
Oud middeltje tegen kwalen
Toen ik als kind ziek was, kreeg ik bouillon van mijn moeder om aan te sterken. Ik denk dat dit voor veel mensen geldt, zeker voor de mensen van de vorige of oudere generaties. Het besef dat bouillon voedingsstoffen bevat waar je van op kunt knappen is al honderden generaties oud, al wist toen natuurlijk nog niet precies om welke stoffen het precies gaat. Afhankelijk van het type dier waar je botten van gebruikt kan de smaak en hoeveelheid nutriënten natuurlijk verschillen. De volgende voedingsstoffen zitten in echte, zelfgemaakte bouillon:
Merg
In de natuur zie je dat zowel mensen als dieren graag het merg uit de botten eten. Instinctief weten ze dat dit extreem veel nutriënten bevat, en daarom zullen wilde dieren precies die botten pakken die het meeste merg bevatten. Merg bestaat namelijk voor 51% van het gewicht uit vet en bevat zo’n 7% eiwit. Een zeer compacte voedingsbron dus! Dit betekent in evolutionaire termen gewoon meer rendement voor de moeite die je gedaan hebt. Als je kijkt naar de hoeveelheid vet die er in de bouillons van Knor en Maggi zit is het zeer onwaarschijnlijk dat er noemenswaardige hoeveelheden merg in zit. Merg heeft een typische, aromatische smaak die volkomen ontbreekt bij deze bouillonblokjes.
Mineralen
De botten van beesten bevatten logischerwijs de mineralen calcium, magnesium en fosfor. Wanneer je een bouillon maakt van echte botten dan trekken deze mineralen uit het bot in het water. Het voordeel is dat de verhouding tussen de mineralen een heel natuurlijke is. Veel recepten voor bouillon bevatten wat azijn om het onttrekken van de mineralen te stimuleren.
Collageen en gelatine
Botten en kraakbeen zijn goede bronnen van collageen en gelatine. Deze stoffen zorgen ervoor dat je bouillon wat dikker wordt en voller smaakt. Ze bieden ook gezondheidsvoordelen. Gelatine is bekend om zijn rol bij het verminderen van gewrichtspijnen en het zou het maagslijmvlies ook ondersteunen. Dat is ook logisch, want ook ons kraakbeen en gewrichten bevatten net zoals dat van beesten collageen en gelatine. Als je geen botten eet dan ontbreken deze stoffen vrijwel geheel in je dieet. Werkzame stoffen uit gelatine zijn proline en glycine welke afzonderwijk worden besproken.
Proline
Proline is een aminozuur (eiwit) dat op dit moment nog niet tot de essentiële aminozuren wordt gerekend. Het is niet essentieel omdat mensen in staat zijn om zelf proline te maken uit andere aminozuren. Er zijn echter verschillende redenen waarom mensen minder goed zijn in het zelf maken van proline. Best veel mensen eten te weinig eiwit in zijn algemeenheid en hebben dus minder bouwstoffen om proline te maken. En veel mensen hebben slecht functionerende systemen waardoor ze minder in staat zijn om andere aminozuren om te zetten in proline. Een tekort aan proline is niet wenselijk omdat deze stof ook bij mensen belangrijk is voor de botten en gewrichten.
Glycine
Glycine speelt o.a. een belangrijke rol bij de vorming van eiwitten zoals DNA en RNA. Daarmee is het heel belangrijk voor mensen met gezondheidsproblemen. Daarnaast is glycine nodig voor de ontwikkeling van het super-ontgiftingsmiddel glutathion, wat misschien wel het belangrijkste antioxidant is van het lichaam. Glycine speelt ook een rol bij spiergroei en spierherstel doordat het zowel het creatineniveau als het groeihormoonniveau beïnvloedt. Tot slot wordt glycine in het lichaam omgevormd tot serine, een neurotransmitter de voor mentale alertheid zorgt en je geheugen stimuleert. Bepaald geen stof waar je te weinig van wilt hebben dus!
Chondroitine en glucosamine
Deze stoffen zijn een belangrijk onderdeel van de bindweefsel-matrix die ervoor zorgt dat gewrichten soepel zijn. Veel mensen met reumatische klachten of artrose in de gewrichten gebruiken deze stoffen als supplement. Het is logisch dat deze stoffen in bouillon voorkomen, en op deze manier kan bouillon helpen bij reumatische klachten.
Hyaluronzuur
Ook dit is een stof die net als glucosamine en chondroitine belangrijk is voor de gewrichten. Het is een onderdeel van de gel die de ‘klappen’ tussen twee botten in een gewricht opvangt. Ook hyaluronzuur wordt gebruikt als supplement door mensen met gewrichtsklachten.
Vetten
In botten en merg komen ook vetten voor, zowel verzadigde als onverzadigde vetten. Trouwe lezers van mijn site snappen inmiddels dat onverzadigde vetten in bouillon geen gezondheidsvoordelen bieden. Door de verhitting worden deze vernietigd. Dan zou je het rauw moeten eten, wat ik je niet aanbeveel. Het overgrote deel van het vet is echter verzadigd en is een uitstekende energiebron.
Het zal duidelijk zijn dat de bovengenoemde stoffen niet of nauwelijks voorkomen in bouillonblokjes. Als je wilt profiteren van de voordelen van bouillon dan zal je dit zelf moeten maken. Hier lees je hoe dat kan.
Tip: je kunt gelatine van gras gevoerde runderen ook kopen bij Puur Mieke.
[cta id=”1145″ align=”none”]
4 Comments on “Zelf gemaakte bouillon: de voordelen”
Interessant artikel. Bouillon bevat sowieso grootendeels troep, zelfs de varianten van de zg natuurmerken bevatten nog “gist extract.” Als je zelf bouillon maakt dan lijkt hetmij logisch dit van bio rund of kip gedaan word? Ipv supermarkt vlees? Of maakt dat weinig uit?
Hoi Yvonne,
Met orgaanvlees is de afkomst en kwaliteit van het dier des te belangrijker inderdaad. Bij het recept ga ik daar op in.
Vanmorgen bij Reas in Zoetermeer een kilo botten gekocht voor 2 euro. Ik heb ze net in de slowcoocker gedaan met appelazijn. Morgenmiddag ga ik er lekker soep van maken! Dit is de eerste keer dat ik bouillon alleen van botten trek. Ben heel benieuwd naar het resultaat.
Ik heb ondertussen 2x bouillon van botten gemaakt van eigen slacht van Reas. Ik wil nooit meer anders. De bouillonblokjes kunnen echt de deur uit. Ik doe de botten met appelazijn 24 uur in de slowcooker op de laagste stand en klaar is de bouillon.