Nu de vegetarische en veganistische leefstijl zo populair worden krijg ik er veel vragen over. Natuurlijk denk ik al jaren na over het thema wel/niet vlees eten. Daarom besloot ik maar een serie te gaan schrijven over deze materie. Te beginnen met dit artikel waarbij ik weliswaar wetenschappelijke studies aanhaal, maar vooral een beroep doe op gezond verstand.
Dit artikel is onderdeel van een serie. Bekijk alle artikelen uit deze serie:
Er was geen natuurvolk ter wereld dat leefde zonder dierlijke voeding
Ik snap dat je nu, met een overdaad aan landbouwproducten, supermarkten en supplementen enige tijd redelijk gezond kan zijn wanneer je geen dierlijke voeding eet. Maar in de periode zonder supplementen, koelkasten vol voeding en de supermarkt om de hoek was het geen optie. Eten zonder dierlijke voeding is simpelweg niet paleo!
Voor de landbouw was veganisme geen optie
Je zou dan echt te weinig voedingsstoffen binnen krijgen. Denk dan vooral aan eiwitten, vitamine B12, de omega-3 vetzuren DHA en EPA en waarschijnlijk meerdere mineralen waaronder ijzer en zink. En wat dacht je van calorieën? Natuurlijke plantaardige voeding (dus geen brood, margarines, spaghetti, chips, cola e.d.) zoals groente en fruit leveren erg weinig calorieën. Groente levert gemiddeld zo’n 25 kcal per 100 gram. Fruit ongeveer 50 kcal (maar vroeger denk ik minder). Alleen noten leveren veel energie, ongeveer 700 kcal per 100 gram. Maar zonder dat je notenbomen verbouwt (landbouw) valt het niet mee om dagelijks 100 gram noten binnen te krijgen. Geloof het of niet maar olijfolie, kokosolie en eigenlijk elke andere soort olie werd niet gebruikt door onze voorouders van voor de landbouwrevolutie. Hoe kom je dan in hemelsnaam aan voldoende calorieën zonder dierlijke voeding? Bedenk daarbij ook dat je de hele dag veel actiever was (op zoek naar eten of hout voor een vuurtje) dus dat je ook nog eens meer calorieën nodig had dan wij nu hebben.
Anatomische carnivoor
In het eerste paleoboek, afkomstig van de Amerikaanse arts Walter L. Voegtlin, getiteld “The Stone Age Diet” wordt keurig uiteengezet dat de mens eigenlijk een carnivoor is. In drie uitvoerige hoofdstukken vergelijkt Voegtlin het spijsverteringskanaal van een hond (typisch carnivoor) met dat van een schaap (typisch herbivoor) en ten slotte met dat van een mens. Hij concludeert dan uit deze vergelijking dat wij mensen vooral carnivoor zijn en dus vooral dierlijke voeding moeten eten. Ik ben het met Voegtlin eens dat wij zowel wat betreft ons gebit als ons spijsverteringssysteem veel met carnivoren gemeen hebben. Maar ik zou het wel willen nuanceren. Uit ons gebit en ook uit bijvoorbeeld onze darmflora blijkt dat wij mensen ook goed met groentes overweg kunnen. Maar een echte planteneter? Nee, daar lijken wij niet op!
Op onderstaande link kan je trouwens het boek van Voegtlin downloaden als pdf: https://www.evertberkelaar.nl/keto/voegtlin/
Vlees als nutriënten krachtpatser
Onderstaande tabel kennen denk ik veel van mijn volgers wel. Het komt uit een oude studie van Cordain. De tabel laat ziet hoeveel micronutriënten je vindt in bepaalde groepen voedingsmiddelen. Een score van [7] is de hoogste die je kunt krijgen. Riboflavine vind je bijvoorbeeld het meest in groente. De tabel laat echter de situatie zien per 100 kcal porties. Daarbij moet je er rekening mee houden dat 100 kcal aan spinazie zo’n 660 gram is en 100 kcal aan varkenshaas is 70 gram. Als je daar rekening mee houdt dan zijn vlees en vis eigenlijk compacte nutriënten-krachtpatsers.
(tabel uit https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15699220/ )
Veganisten en vegetariërs zouden niet moeten doen alsof vleeseters geen groente eten!
Heel vaak als ik een vegetariër hoor praten over vleeseters worden er allemaal punten aangehaald waarom groentes zo goed zouden zijn. Het is overigens te betwijfelen of dit werkelijk zo is, maar goed. Maar gelden de argumenten van het eten van plantaardige voeding niet ook voor vleeseters? Maken dierlijke vetten en proteïnen de groentevezels kapot of zo? Onzin natuurlijk. Vleeseters kunnen profiteren van de voordelen van dierlijke voeding èn plantaardige voeding! Vegetariërs en veganisten echter niet. Die kunnen niet profiteren van de voordelen van dierlijke voeding.
Dierlijke voeding is veilig, volgens studies, als je ook maar groente en fruit eet
Wanneer je groente en fruit eet zal je meer bacteriën in de darm hebben die de nadelige effecten van ijzer uit dierlijke voeding teniet kunnen doen. Ook leveren groente en fruit anti-oxidanten die enkele nadelige gevolgen van het vlees eten kunnen tegengaan. Zoals deze studie zegt: “you can have your meat and eat it too, as long as fruits and vegetables are part of your healthy diet”. Ook een andere studie laat zien dat veel dierlijke voeding eten gecombineerd met weinig groente en fruit het risico op ziekte vergroot, in tegenstelling tot veel groente en fruit met weinig dierlijke voeding. Zoals altijd bepaalt de context of een afzonderlijk voedingsmiddel goed of slecht voor je is.
Mijn oprechte advies aan veganisten: doe het niet, tenzij je heel veel van voeding af weet!
Natuurlijk is het tegenwoordig mogelijk om zonder dierlijke producten wel alle eiwitten micronutriënten binnen te krijgen die je nodig hebt. Je bent dan afhankelijk van supplementen. Wat mij betreft moet je dan minimaal de volgende supplementen gebruiken:
- Multivitamine
- Vitamine D
- Omega-3 algenolie met EPA en DHA
- Magnesium (als je een sporter bent of veel zweet)
- Vitamine B12
- IJzer bisglycinaat
- Eiwitpoeder: erwten- gecombineerd met rijsteiwit
Deze lijst is nog niet compleet. Ik denk ook aan zink extra of een mineralencomplex. Eén en ander is natuurlijk afhankelijk van diverse individuele factoren. Of je een kerel van 18 bent die veel sport, een zwangere vrouw of een bejaarde bent maakt allicht veel uit. Natuurlijk respecteer ik mensen die kiezen voor de veganistische leefstijl. Maar ik doe dit werk vanuit een gezondheidsperspectief. Mijn advies is dan ook: eet dierlijke voeding, tenzij je echt weet waar je mee bezig bent!
In volgende artikelen ga ik kijken of het zo is dat veganisten/vegetariërs langer leven of gezonder zijn. Ook duik ik wat dieper in TMAO, PAH’s (polycyclic aromatic hydrocarbons) en Neu5gc. En natuurlijk over de bio-beschikbaarheid van vitamines en mineralen. En wie weet wat ik nog meer tegen zal komen.
Schrijf je in voor mijn nieuwsbrief, dan blijf je op de hoogte.