Een zeer recente studie (okt ’22) was voor mij weer aanleiding om het verhaal over vlees opnieuw op te pakken.
Dit artikel is onderdeel van een serie. Bekijk alle artikelen uit deze serie:
Dan nu dus deel 3.
Wat hebben ze onderzocht?
Onderzoekers hebben gekeken naar het verband tussen de consumptie van onbewerkt rood vlees en de volgende 6 ziektes:
- Darmkanker
- Borstkanker
- Hartziekten
- Type 2-diabetes
- Hartaanval
Heb je goed opgelet? Er stond onbewerkt rood vlees. Dus dit geldt niet per se ook voor filet-americain en allerlei worstwaren vol van toevoegingen en waar diverse bereidingstechnieken op zijn los gelaten.
De onderzoekers gebruikten de zogenaamde Risk Outcome Score (ROS) om het verband tussen onbewerkt rood vlees en de desbetreffende ziekten te vergelijken. Des te lager deze ROS is, des te lager is het verband tussen de ziekte en het nuttigen van onbewerkt rood vlees. De onderzoekers gaven met een sterren-rating systeem ook aan hoe sterk het bewijs voor het verband was.
Bevindingen
Ze vonden geen bewijs voor een verband tussen de consumptie van rood vlees en infarcten. Ze vonden zwak bewijs voor een verband tussen het eten van onbewerkt rood vlees en darmkanker, borstkanker, hartziektes en type 2-diabetes.
De bevindingen in perspectief geplaatst
Dankzij de toegekende ROS score konden de onderzoekers de resultaten in perspectief plaatsen met andere risicofactoren. De ROS voor darmkanker bijvoorbeeld was 0.057, borstkanker 0.027, hartziektes 0.01 en type 2-diabetes was 0.005. Op zichzelf al lage getallen. En ter vergelijking bijvoorbeeld de ROS tussen slokdarmkanker en roken is 1.56. Dat is 27 keer zo groot als de ROS tussen rood vlees en darmkanker en zelfs 140 keer zo groot als het verband tussen rood vlees en type 2-diabetes.
Conclusie
Het verband tussen het eten van onbewerkt rood vlees en de zes eerdergenoemde ziektes is klein en het bewijs is zwak.
“While there is some evidence that eating red meat increases the risk of chronic disease, there is insufficient evidence to make stronger or more conclusive recommendations.”
Een andere studie die al wat ouder is (2019) toont het hardste bewijs tot vandaag de dag dat het eten van onbewerkt rood vlees zeer waarschijnlijk niets of nauwelijks gerelateerd is aan ziektes. Tientallen studies met daarin miljoenen proefpersonen werden geanalyseerd. De onderzoekers stelden een panel aan van 14 deskundige wetenschappers om tot een aanbeveling te komen. De aanbeveling luidde:
Volwassenen kunnen doorgaan met de huidige consumptie van rood vlees en zelfs bewerkt rood vlees omdat er geen hard bewijs is dat deze aanbeveling moet worden aangepast.
Waarom zijn verbanden klein en de bewijzen zwak?
Mijn studenten (die ook mijn blog lezen) weten dat ik heel vaak benadruk dat de context er altijd alles toe doet. Zo ook wanneer je wilt beoordelen of rood vlees zo slecht voor je is. Allereerst is er de “Healthy User Bias”. Hierbij gaat men er van uit dat de mensen die rood vlees eten ook vaker de mensen zijn die roken, te weinig bewegen en andere vormen van ongezond verdrag vertonen. Dat beïnvloedt natuurlijk de uitkomsten.
Ten tweede zie je bij studies die een bewijs hebben gevonden voor een verband tussen rood vlees en kanker dat de hoeveelheid groente die men eet ook van belang is. Het grootste verband werd gevonden bij mensen die rood vlees aten en geen groente eten (bijvoorbeeld deze studie). Van groente en fruit is bekend dat het beschermt tegen kanker, dus dat is een factor om rekening mee te houden als je wilt bekijken of rood vlees zo slecht voor je is.
En wat dacht je van de invloed van ander ongezond of gezond gedrag? Bijvoorbeeld wandelen, slapen, hoeveelheid licht overdag, hoeveelheid duisternis ’s nachts, de hoeveelheid stress…
Overigens: ik wil totaal niet zeggen dat ik de studies beter zou kunnen uitvoeren. Studies doen die verbanden aantonen zijn verschrikkelijk moeilijk. Maar snap dan dat je ook voorzichtig moet zijn met het veroordelen op basis van zwak bewijs!
